Cồ Việt Mobile - Tri thức Việt

Trang chủ » Tri Thức Việt

Làng nghề Phù Dật

Ngôi làng ở ấp Bình Chiến, xã Bình Long, huyện Châu Phú, tỉnh An Giang. Làng nằm cách quốc lộ 91 theo từ hướng Long Xuyên đi Châu Đốc, bên cạnh con kênh Phù Dật. Theo thống kê của cán bộ quản lý địa bàn xã, làng Phù Dật có hơn 700 hộ thì đã có phân nửa làm nghề săn bắt chuột, làm thịt chuột và mua bán chuột.

Nghề săn bắt và mua bán chuột ở làng Phù Dật đã có từ lâu đời và phát triển với quy mô lớn chứ không nhỏ lẻ như những nơi khác. Mỗi ngày có 1 - 2 xe tải đi gom chuột ở khắp các tỉnh lân cận trong vùng. Đến chiều xe về làng xuống chuột. Ngoài đường bộ, chuột còn được tập kết về làng bằng đường sông, thông qua con kênh Phù Dật. Bình quân mỗi ngày có khoảng 5 - 7 tấn chuột được đưa từ các nơi về làng Phù Dật, rồi từ đây phân phát đi các tỉnh thành. Nhiều hộ gia đình đã thoát nghèo và vươn lên làm giàu bằng nghề thu gom chuột.

Thế nhưng, do thường xuyên tiếp xúc với mùi chuột, lông chuột nên hầu như trên 70% dân làng Phù Dật mắc các bệnh về đường hô hấp. Tình trạng ô nhiễm môi trường từ việc gia công chế biến chuột cũng là vấn đề đáng được quan tâm. Một thực trạng đáng lưu tâm nữa là tình trạng học sinh bỏ học để tham gia làm chuột kiếm tiền ngày một gia tăng. Năm học 2007 - 2008, xã Bình Long có khoảng 30 học sinh tiểu học và trung học cơ sở bỏ học, trong đó 90% con em thuộc làng Phù Dật, ấp Bình Chánh.

Đầu mối thu gom

Ở làng chuột có 3 công việc chính khác nhau được người dân tham gia làm là: săn bắt, mua bán và làm thịt chuột. Tùy theo đồng vốn và tay nghề mà mỗi người chọn cho mình một công việc phù hợp. Người săn bắt chuột thường là do không có đất sản xuất, thấy nghề này dễ làm nên tham gia, người săn bắt giỏi mỗi ngày thu vài trăm ngàn đồng nhưng không phải mùa nào cũng có sẵn chuột để bắt. Dân chuyên làm thịt chuột thì làm thuê cho các hộ thu mua, kiếm mỗi ngày vài chục ngàn đồng. Người có vốn thì làm công việc mua bán, khá nhàn hạ mà lại có lời cao, họ chỉ việc ở nhà thu gom chuột, thuê nhân công làm thịt rồi đưa đi tiêu thụ.

Chuột được săn bắt là loại chuột chuyên sống trong các hang động bên bờ ruộng, rẫy, phá hoại mùa màng, nên việc săn bắt loại chuột này là việc làm "ích ruộng lợi nhà". Từ miệt rừng đước Cà Mau, Bạc Liêu, từ vựa lúa Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang, từ vùng nguyên liệu mía Hậu Giang, Cần Thơ, Sóc Trăng....hay thậm chí từ nước bạn Campuchia, chuột được đưa về làng Phù Dật trong các lồng sắt, mỗi lồng khoảng 30 - 50 kg.

Làm thịt chuột - Ảnh: Hoàng Chí Hùng

Chuột được làm thịt theo phương pháp thủ công, người thợ dùng dao cắt bỏ đầu và tứ chi, rạch bụng lột da, lấy ruột là xong. Người có kinh nghiệm chưa đầy 1 phút đã làm xong 1 con chuột. Thịt chuột được bán cho các nhà hàng, quán ăn. Còn da và ruột thì dùng làm thức ăn cho cá bè. Làng Chuột từ sau 5h chiều trở đi càng lúc càng nhộn nhịp. Chuột được bày ra chật kín dọc theo hai bên đường làng hay khoảng sân trước nhà. Người già, trẻ đều tham gia làm chuột. Vào những lúc chuột nhiều, người dân làm thịt chuột lấn ra lề đường đông nghẹt, xe chạy qua làng rất khó khăn. Đêm đến, tại làng Chuột không ngớt tiếng nói cười, tiếng lọc cọc của dao ăn vào thớt, cái âm thanh ấy đã trở thành nhịp sống quen thuộc của người dân nơi này.

Thị trường đi tiêu thụ

Chuột về Phù Dật sau đó đến chợ thành phố Long Xuyên, tiếp tục phân phối đi các chợ trong tỉnh và khu vực, xa hơn nữa là các trung tâm du lịch lớn như thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Vũng Tàu. Các nhà hàng lớn thường thu mua chuột sống, khi khách có nhu cầu mới giết thịt, chế biến. Làng Phù Dật cung cấp 2 loại chuột phổ biến là chuột cơm và chuột cống nhum, lâu lâu có đợt chuột xù có tác dụng chữa một số bệnh.

Chuột được chế biến thành nhiều món khác nhau như: chiên, xào, nướng, bóp gỏi, nấu canh chua, rô ti nước dừa, hấp nước mắm, hấp nước ngọt 7 up… Độc đáo hơn cả là món “trinh nữ kén chồng”. Được biết, món này phải chọn chuột cái tơ, lột da, bỏ ruột và tứ chi, còn đầu và thân chuột được ướp gia vị rồi cho nấm mèo, thịt heo ba chỉ, gan heo, đậu xanh để nguyên vỏ… dồn vào bụng chuột và khâu lại. Để nguyên con chiên vàng, tiếp tục sắp vào nồi đất, đổ nước dừa tươi lấp xấp nấu cho đến khi nước dừa sền sệt, trở cho chuột thấm đều. Chuột “trinh nữ kén chồng” thơm, béo, khi thưởng thức, người ta thường cắn ngang con, nhai thư thả kèm với rau răm. Món này đang thịnh hành ở vùng Núi Cấm. Tùy theo cách chế biến cùng những vị thuốc bắc thêm vào, thịt chuột có thể chữa được những bệnh như hen suyễn, giải độc gan… cả chứng "yếu" của đàn ông. Hay bài thuốc chữa lang ben đại tài từ chuột cống lang độc nhất vô nhị.

về đầu trang