Di tích Nhà cổ Lê Phủ Từ Đường
Địa chỉ hiện nay
Châu Phú B - TX Châu Đốc - An Giang
Vị trí
Lê Phủ Từ Đường là một căn nhà cổ lớn được dân chúng quen gọi là nhà lớn Lê Công. Căn nhà toạ lạc trên đường Lê Lợi, phường Châu Phú B, TX Châu Đốc, tỉnh An Giang. Nhà có lối kiến trúc hài hoà. Bên Ngoài mang dáng vẻ phương Tây, bên trong bày trí theo phong cách phương Đông.
Lịch sử
Nhà do bà Lê Thị Hạnh cho xây dựng từ năm 1909-1912, toàn bộ khuôn viên rộng khoảng 1ha. Dòng họ Lê Công vốn có gốc tích ở Thanh Hoá, di cư vào Nam trong những năm đầu thế kỷ XVIII. Lúc đầu lập nghiệp ở Vĩnh Long, sau đó chuyển về Châu Đốc. Cụ tổ của dòng họ này là ông Lê Công Thoàn. Con trai của ông là Lê Công Thành, bố bà Lê Thị Hạnh.
Để cung cấp vật liệu cho quá trình xây nhà, Bà Hạnh cho thành lập một số cơ sở riêng chuyên sản xuất gạch ngói, gạch lát nền. Một số khác thì được mua từ bên Pháp. Trong chiến tranh chống Pháp, có lần nhà bị trúng bom, sau đó được sửa chữa lại. Từ đó đến nay đã trải qua hai lần trùng tu. Năm 1984, làm lại mái và trần nhà. Năm 2004 làm lại hàng rào và sơn vách.
Kiến trúc
Từ ngoài nhìn vào, căn nhà mang dáng dấp của những công trình kiến trúc kiểu Pháp hồi thế kỷ XIX. Hành lang bao quanh rộng 3m với những ô cửa mái vòm thông gió. Nhà 4 mái, lợp ngói, bên trên đắp nổi phù điêu hình hoa lá. Mặt trước có 3 cửa lớn, dạng cửa vòm, chung quanh đắp thạch cao trang trí rất điêu luyện. Giữa cửa lớn còn có 3 cửa nhỏ. Nền nhà được bao quanh bằng đá tổ ong. Nhà thờ bên trong là một kiến trúc cổ đồ sộ mang đậm nét văn hoá phương đông với các hàng cột cao được ốp liễn đối, chạm xà cừ lộng lẫy. Giữa hàng cột thứ hai và thứ ba là khu thờ cúng bao gồm: giữa là thần Nguyễn Hữu Cảnh, bên trái là ông Lê Công Thoàn, bên phải là bà Lê Thị Hạnh Trong nhà hiện đang thờ sắc phong của vua Minh Mạng và Tự Đức. Nhà Nước đã đề nghị công nhận là di tích lịch sử văn hoá, nhưng trong họ còn chưa thống nhất ý kiến.