Nguyễn Bá Tuyển
Quê quán
xã Xuân Dục - huyện Mỹ Hào - tỉnh Hưng Yên (Xuân Dục - Đường Hào - Hưng Yên)
Chí sĩ yêu nước Nguyễn Bá Tuyển, tự Thận Sinh, con vị anh hùng dân tộc Nguyễn Thiện Thuật, quê ở Xuân Dục, huyện Đường Hào tỉnh Hưng Yên (nay là làng Xuân Đào, xã Xuân Dục, huyện Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên).
Khi thân phụ ông rời chiến khu Bãi Sậy ra nước ngoài, ông nối chí cha vẫn hoạt động chống Pháp. Pháp theo dõi, bắt được ông rồi đày ra Côn Đảo khoảng 10 năm sau ông mới được thả ra, nhưng ông vẫn nuôi chí phục thù báo quốc.
Năm Mậu Thân (1908), ông cùng các chiến hữu tụ họp với Hoàng Hoa Thám kháng chiến chống Pháp ở Bắc Giang.
Mùa hạ năm Kỷ Dậu (1909), vì có người báo tin và chỉ đường cho Pháp nên đổ quân đánh úp, ông bị địch bắt và bị giết ngay sau đó vì cương quyết không qui hàng.
Phan Bội Châu có bài thơ điếu ông:
Nguyên văn:
朋 君 家 笵 註 疆 場,
寶 劍 縱 橫 幾 雪 霜.
忠 孝 雙 肩 懸 日 月,
險 夷 一 夢 恁 喪 愴.
廿 年 風 雨 家 何 在,
百 戰 關 河 國 未 王.
悲 劇 居 然 稱 壯 劇,
真 兒 心 事 委 高 堂.
Phiên âm:
Bằng quân gia phạm chú cương trường,
Bảo kiếm tung hoành kỉ tuyết sương.
Trung hiếu song kiên huyền nhật nguyệt,
Hiểm di nhất mộng nhậm tang thương.
Trấp niên phong vũ gia hà tại,
Bách chiến quan hà quốc vị vương.
Bi kịch cư nhiên xưng tráng kịch,
Chân nhi tâm sự ủy cao đường.
Dịch nghĩa:
Khuôn nhà đem đúc lấy cương trường,
Gươm báu tung hoành mấy tuyết sương,
Trung, hiếu hai vai treo nhật nguyệt,
Loạn, bình một mộng kệ tang thương.
Bao năm mưa gió nhà đâu tá?
Trăm trận gian lao nước vẫn thường.
Bi kịch lại thành ra tráng kịch,
Lòng con thế ấy thỏa cao đường.
©2023 Công ty Cổ phần Tin học Lạc Việt