Nằm ở một vị trí khá đẹp tại số 64 trên đường Trần Phú, Trung tâm Nghệ thuật XQ Nha Trang (thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hoà) có quy mô hoạt động như một làng nghề thêu tay với một quy trình công nghệ khép kín đặc biệt.
Quy trình này đã đưa ngành nghề thêu tay truyền thống Việt Nam bước sang một bước ngoặt mới: Tranh thêu tay nghệ thuật cao và mang đậm nét văn hóa dân tộc. Nhờ vậy, từ nhiều năm nay, Trung tâm Nghệ thuật XQ Nha Trang đã trở thành một địa chỉ du lịch văn hóa - một điểm tham quan hấp dẫn du khách gần xa.
Trung tâm Nghệ thuật XQ Nha Trang có không gian êm đềm và tĩnh lặng với những bức tranh được xếp đặt khéo léo giữa ánh sáng và sắc màu, kết hợp hài hòa giữa thi ca và hội họa. Và những bức tranh thêu sắc sảo mang chủ đề quê hương, hoa, phong cảnh hay thân phận con người của người thợ thêu XQ đều đọng lại trong lòng người xem những cảm xúc đẹp. Đó là sự hoài nhớ về làng quê thời thơ ấu, về những hoài niệm xa xôi… Và dù ngắm nhìn bất cứ tác phẩm nào, du khách cũng đều gần như có chung cảm xúc, ngưỡng mộ và nể phục trước sự kiên trì khéo léo của các nghệ nhân thêu tay. Những người thợ thêu rất đỗi bình thường song ngoài kỹ thuật thêu và đôi tay tài hoa, họ dường như tạo nên tác phẩm bằng cả trái tim và tâm hồn đa cảm của mình, khiến cho mỗi tác phẩm ra đời đều mang một sắc thái riêng đầy sống động và không trùng lắp.
Khách vào Trung tâm Nghệ thuật XQ Nha Trang tham quan sẽ được chào đón ân cần bởi những tà áo dài tha thướt, chén trà xanh thơm nhẹ đầy tinh tế, và sẽ được giới thiệu theo một tour khép kín. Điểm đầu tiên khách được mời ghé chân là vườn thơ hay vườn sáng tác. Đó là một khu vườn yên ả và râm mát, có bàn dành cho khách làm thơ và thưởng thức trà xanh hay các loại trà hoa hồng, tâm vọng, u hương, hành thâm… Đây là nơi đón tiếp những người bạn tri âm, tri kỷ của Trung tâm. Đây cũng là nơi nuôi dưỡng tâm hồn của người nghệ nhân, để ở đó họ có điều kiện sáng tạo và gắn bó với nghề nghiệp của mình… Du khách đến tham quan nơi đây để hiểu được phần nào tâm hồn của người làm tranh, để cảm nhận tranh tốt hơn.
Rời vườn thơ, khách được đưa đến phòng thờ các bậc tiền nhân, nơi thờ tự những người có công tạo cho ngành thêu những bước phát triển như Nam Phương Hoàng Hậu, Đoan Huy Hoàng Thái Hậu và ngài Lê Công Hành.
Sau khi tìm hiểu cội nguồn của ngành thêu, khách được đưa đến khu vực họa sĩ sáng tác để được tìm hiểu các công đoạn hoàn thành một bức tranh thêu. Từ vẽ mẫu, đồ mẫu, thiết kế khung và thêu. Công đoạn thêu được thực hiện trong một căn nhà nghệ nhân - đây là nơi du khách rất quan tâm và thường trầm trồ thán phục trước đường kim mũi chỉ của các nghệ nhân.
Khách cũng sẽ được giới thiệu một công đoạn khá quan trọng: đó là việc thẩm định bức tranh. Sau khi bức tranh hoàn thành, Hội đồng thẩm định của Trung tâm XQ sẽ đánh giá xem bức tranh có đạt những yếu tố về kỹ thuật cũng như mỹ thuật để cấp giấy chứng nhận cho bức tranh đó. Và mỗi bức tranh đều có lý lịch cá tính riêng từ tên nghệ nhân thêu, tên họa sĩ sáng tác, đến thời gian hoàn thành bức tranh. Tất cả cung cấp cho du khách những khái niệm sơ bộ để từ đó cảm nhận sâu sắc hơn vẻ đẹp tinh thần ẩn sau mỗi bức tranh…
Không chỉ đơn thuần là một phòng tranh nghệ thuật, Trung tâm Nghệ thuật XQ Nha Trang đã nâng tầm của mình lên như hoạt động của một làng nghề, giúp du khách hiểu rõ hơn về cội nguồn văn hóa Việt. Và đó là lý do du khách nước ngoài rất yêu thích nơi này.