Trần Đường
Quê quán
xã Vạn Lương - huyện Vạn Ninh - tỉnh Khánh Hoà (làng Hiền Lương - huyện Vạn Ninh - tỉnh Khánh Hoà)
Tổng trấn Trần Đường sinh năm Kỷ Hợi (1839), quê làng Hiền Lương, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hoà (nay là thôn Hiền Lương, xã Vạn Lương, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hoà).
Ông làm quan cuối triều Tự Đức. Khi quân Pháp đánh phá miền Bắc (1873-1882), ông liên hợp với các nhóm Cần vương, quyết tâm chống Pháp xâm lược.
Khi còn ở Huế, Tôn Thất Thuyết nghe nói về ông, lấy làm khen ngợi phong ông làm Tổng trấn Vạn Ninh, giữ mặt bắc tỉnh Khánh Hoà gồm hai huyện Vạn Ninh và Ninh Hoà, cùng với liệt sĩ Trịnh Phong giữ mặt nam trong tỉnh. Ông đã chọn đình Hiền Lương làm nơi chiêu mộ, luyện tập nghĩa quân, xây dựng lực lượng phòng thủ những nơi yếu như Đèo Bánh ít, Hòn Khói (Ninh Hoà), đèo Dốc Thị (Xuân Tự – Vạn Ninh) phía nam quận lị Vạn Ninh 5 cây số trên đường Quốc lộ I…. Ông trấn đóng tại đây để chặn quân Pháp từ Nha Trang lấn chiếm ra.
Năm 1884, Pháp tiến công mạnh, Vạn Ninh thất thủ, ông rút lui cầm cự được ít lâu thì quân Pháp đã bắt cả dòng họ ông làm con tin và đe doạ tàn sát dân làng để gây áp lực. Vì thương dân, ông đã tự ra nạp mình để “thế mạng cứu dân”. Chúng ra sức dụ dỗ ông phong chức tước nhưng ông kiến quyết từ chối.
Ngày 1-8-1885 (10-6 Ất Dậu), quân Pháp đã xử chép ông bêu đầu tại Vạn Giã, ba ngày sau mới cho mang thi hài ông về an táng, hưởng dương 46 tuổi.